درباره روستاي بیانلو
بیان یک واژۀ اصیل ترکی و در اصل تلفظ آن" بایان" است، مانند “بیات" که در اصل آن در تلفظ ترکی" بایات" است. لو / لی/ لئ هر سه نشانه نسبت در زبان ترکی است. لذا صورت اصلی بیانلو به شکل بایانلئBayanlı است. بایان در “فرهنگ نامهای ترکی" اثر پرویز زارع شاهمرسی(ص42) به معنای قدرتمند و باشکوه است. البته لفظ بیانلو در چندین منطقه از ایران دیده می شود که همگی ترک زبان هستند. برخی دیگر اهل این مکان نیستند ولی نام خانوادگی بیانلو دارندکه این شهروندان نیز ترک زبان هستند. در شهرستان ایجرود استان زنجان روستایی به نام قلقاتي است که بیشتر ساکنان آن نام خانوادگی بیانلو دارند. این روستای قلقاتی به روستای بیانلو نزدیک است.
در خصوص نامگذاری بیانلو برای این روستا نظریات مختلفی وجود دارد
١-بعضی گفتند بیانلو از كلمه بیان بمعني گویش روشن وصريح می باشد که این روستا و ساکنین آن در بین دیگر روستاها دارای بیان روشن و صريح وگویش متمایز از دیگر روستاها را داشته به قول امروزی ها ساکنین این روستا مردمان سخنور و دارای بیان صریح و سلیس بوده‌اند لذا این روستا را به نام هنر مردمانش بيانلو يا بايان لي خطاب کرده اند.
٢-بعضی از بزرگان و گذشتگان نقل نمودند اسم این روستا درگذشتها میانلو بوده است ، وجه تسمیه میانلو به این خاطر بوده که این روستا در حد فاصل گویش مردمان به زبان کردی وآذري واقع شده است (شهرستان بیجار تا رودخانه قزل اوزن مردمان آن دارای گویش لهجه کردی و از روستای بیانلو به طرف زنجان دارای گویش لهجه آذری می باشند )لذا به این خاطر اسم این روستا را میانلو خطاب می‌كردند كه اين روستا در ميانه دو نوع گويش متفاوت قرار گرفته است.
٣-بعضي نيز اعتقاد دارند وجه تسميه ميانلو به لحاظ قرار گرفتن اين روستا در بين دو آب وهواي متفاوت سرد وخشك از رودخانه قزل اوزن به طرف بيجار و سرد ومعتدل به طرف زنجان ، و روستاي بيانلو حد وسط اين دو آب وهواي متفاوت قرار گرفته.
*اما آنچه موثق قابل استناد می باشد و در فرهنگ لغات مختلف به آن اشاره شده است نام این روستا بیانلو یا بایان لی بوده است ،كه به معنی قدرتمند و باشکوه می باشد.
آنچه از شواهد و قرائن مشخص وبه صورت سينه به سينه از بزرگان وگذشتگان نفل شده است ،روستای بیانلو در طول تاریخ گذشته خود دارای تغيير وتحولات در اثر حوادث طبيعي و غير طبيعي در مكانهاي مختلفی استقرارداشته که قدمت آن به قبل از اسلام می رسد ،آنچه از جغرافیای وسیع روستای بیانلو و املاک و مزارع و حدود و ثغور آن مشخص است اولين مکان استقرار این روستا در محل فعلی چشمه خروشان کهریز وحاشيه هاي آن مستقر بوده ونشانه های سکونت در آن محل به وضوح مشخص و بزرگان و گذشتگان نيز به این موضوع واقف و صحه گذاشته اند،و کاوش های انجام شده و آثار بدست آمده مبین آن است که سكونت دراین مکان در دوران قبل از اسلام بوده واين مكان محل عبور ومرور كاروان هاي تجاري وداد وستد كالاهاي تجّار ومحل نگهداري اموال وكالاهاي آنان بوده است (گمرك منطقه ) با عنايت به آثار باقي مانده ومكانهاي تخريب شده كه امروزه تلي از خاك ودرحد يك تپه باقي مانده اين مكان داراي قلعه و محلي براي مراقبت از روستا واموال تجّار و ساكنين بوده است، و سكونت در اين ناحيه فراتر از يك روستا بوده بلكه با توجه به موقعيت استرتژيك اين منطقه و شاه را ه عبور مرور كاروان ها ،تُجّار و افرادي كه داد ستد كالا با كاروان هاي تجاري داشتند در اين مكان مستقر بوده اند،كه در اثر حوادث طبيعي ويا غير طبيعي از رونق افتاده وتبديل به محل متروكه و مخروبه شده است و ساكنين آن دچار تفرق و هر كدام به محل اصلي سكونت برگشته وساكنين واقعي روستاي بيانلو از محل كهريز مهاجرت به موقعيت حاشيه رودخانه قزل اوزن و محل فعلي خرابه ليق نقل مكان نموده اند احتمالاً اين مهاجرت در زمان گسترش اسلام و انتخاب مذهب منّور تشیع ، در روستاي بيانلو در محل فعلی خرابه ليق
مستقر شده اند ، و سکونت مردم روستای بیانلو در محل خرابه ليق تا حدود۱۵۰ سال قبل ادامه داشته است . نامگذاری خرابه ليق به این خاطر بوده که پس از انتخاب محل مناسبتر كه دسترسي بهتر به مسيرهاي مواصلاتي مردم وساكنين خرابه ليق محل فعلي روستاي بيانلو را انتخاب و نقل مكان نمودند، سرنوشت روستای سابق بيانلو در محل خرابه باليق مشابه كهريز تخریب و تبدیل به خرابه گردیده است به این خاطر نام خرابه ليق به آن نهاده شده است در محل روستای قبلی بیانلو که هم اکنون به نام خرابه ليق نامیده مي شوددر ضلع جنوبی خرابه لیق محلی به نام کمز موجود بوده که محل عبادت و تجمع مردم برای عزاداری وتجمعات اجتماعي ومذهبي بوده است.
روستای بیانلو پس از جنگ جهانی دوم و در زمان اشغال ایران توسط روس ها و انگلیسيها سربازان روس در حاشيه روستاي بيانلو به صورت يك پادگان مستقر و به بهانه هاي مختلف از جمله استحمام وخريد به روستا تردد داشتند با هوشياري روحاني گرانقدر مرحوم آخوند ملا علي براي درامان ماندن جان ومال وناموس اهالي ،هر گونه دادو ستد با سربازان روس تحريم وحمام موجود بلحاظ مصون ماندن نواميس وسيادت اهالي به نوعي تخريب ميگردد تا سربازان اجنبي بهانه اي براي تردد به روستا نداشته باشند،لذا با توجه به گستاخی سربازان اجنبی در محل فعلی روستای بیانلو مردم روستا به صورت يك پارچه در دفاع از کیان و ناموس و خانه و خانواده خود با هدايت مرحوم آخوند ملا علي در مقابل سربازان روس قيام نموده با آنان درگیر ویکی از سادات متدین اين روستا بنام سید جلیل رسولی به درجه رفيع شهادت نائل و مرحوم سيد كاظم رسولي از ناحيه كتف مجروح می گردد ،
روستای بیانلو دارای سادات جلیل القدری هستند که اصل و نسب آنان به اهل بیت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم مي رسد و احترام ویژه‌ای در بين اهالي روستا داشته و به پاس احترام وارادت اهالي به سلسله سادات وارادت ويژه به سيد نظام الدين ،مقبره‌ای هم در محل دفن آن مرحوم از قديم الاَيّام وجود داشته كه با توجّه به فرسودگي مقبره قدیمی ، توسط علاقه مندان مقبره جديدي دایر و محل نذورات و تجمع ارادتمندان به خاندان عصمت و طهارت و سلاله پاك آنان بوده مي باشد
روستای بیانلواز قدیم الایام با توجه به سبقه مذهبی و وابستگی اهالی محترم به خاندان عصمت و طهارت واهميت ويژه بر پايي عزداري در ايام سوگواري ائمه اطهار مخصوصاً سيد وسالار شهيدان ابا عدالله الحسين (ع)از روزگاران قدیم دارای محلي برای عزاداري در روستاي بيانلو وجود داشته با وصف اينكه در دهه هاي چهل به قبل روستاي بيانلو فاقد مسجد بوده است ولي يكي از منازل بزرگ بعنوان محل عزاداري ومجالس موعظه اختصاص داشته
به طور مثال منزل سيد جليل القدر مرحوم سيد ابراهيم رسولي و منزل سابق مرحوم حاج اشرف داودزاده سالها تا ساخت مسجد قديم محل برپايي مراسم وعظ وعزاداري بوده است.
باتوجه به تخريب مسجد قديمي مسجد امروزه در محل مسجد قديم توسط بزرگان روستا بنا گرديده ،از خداوند منّان مي خواهيم ذخيره آخرت آنان قرار گيرد.
روستای بیانلو دارای جغرافیای وسیع که از شمال شرقي به روستای توپ آغاج و از سمت شرق به روستای گوجه گوز و از سمت شمال به روستای شیرین بلاغ و قره جلو از سمت جنوب به رودخانه قزل اوزن و از سمت غرب به محدوده روستای قشلاق خانه و سمت شمال غربی به محدوده روستاي چالي بلاغ وصل میگردد که در در منطقه گروس شاید روستایی با این وسعت سرزميني و جغرافیایی وجود نداشته باشد.
روستای بیانلو دارای بناهای زیبا و تاریخی مثل پل تاريخي بيانلو روي رود خانه قزل اوزن جنب پاسگاه بيانلو می باشد که قدمت ۷۳ ساله دارد ، تاریخ بنای آن به سال ۱۳۲۶ برمیگردد که یکی از بنا های منحصر به فرد و با معماری زیبا در ايران می باشد،اين پُل زيبا ومنحصر به فرد در منطقه بلكه در ايران داراي چهار دهنه آبرو وسكوهائي بعنوان حائل ونگهدارنده در طرفين غربي وشرقي دارد و عمق پي ريزي زيربناي اين پُل ٩/٥متر در دل خاك قرار گرفته تا در مقابل سيل آبهاي وحشي و ويرانگر آسيب پذير نباشد.اين پُل تاريخي تنها پُلي در ايران است كه تاكنون هيچگونه مرمت يا بازسازي نشده است .
بعضي از بزرگان وگذشتگان كه بعنوان كارگر در زمان ساخت اين پُل فعاليت داشته اند از كرامات معنوي معمار وسازنده اين پُل كفته اند كه در اين جايگاه مجال طرح آن نيست.
روستای بیانلو در دهه ۵۰ به قبل در حاشیه رودخانه قزل اوزن دارای جنگل و مزارع سرسبز و منحصر به فرد بوده است که طول آن جنگل های سرسبز و متراكم و مزارع مختلف حدوداً به ۱۰ کیلومتر از غرب به شرق حاشيه رود خانه قرار گرفته و تامین آب آن جهت مصارف زراعی و جنگلها از محل قلتوق و بالاتر از مزرعه مرحوم سید عابدین موسوی معروف به بنده آب از طریق جوي آب بزرگ تا انتهای اوچ یارلقان با همت بلند اهالي هر ساله جوي بزرگ لايه روبي وترميم گشته و تامین آب می نمودند ، روستای بیانلو در سالهای نه چندان دور بزرگترین تامین کننده چوب چنار و بزرگترین توليد وصادر کننده محصول سنجد بوده ودر منطقه گروس بعد از شهر حسن آباد یاسوکند بزرگترین تولید کننده انگور و میوه های فصلی در حد فاصل بين روستاي بيانلو تا توپ آغاج معروف به باغلار بوده که متاسفانه اکنون خبری از آن همه زیبایی و باغات و جنگل‌های بزرگ نمانده يا كمتر بچشم مي خورد.
روستای بیانلو از معدود روستاهای شهرستان بیجار بوده که دارای مکتب و محل تدریس قرآن و دیوان حافظ و سعدی بوده است که اکثر بزرگان درگذشتگان شاگردان همین مکتب ها بوده که به مرور زمان مدرسه قدیمی روبروی قهوه خانه مرحوم کربلایی حسن ملا سلیمانی در ضلع شمالي روستا دایر گردید ، و پس از آن مدرسه اي با سازه آجر و سیمان و سقف شیروانی در کنار آن مدرسه قدیمی ساخته شد ،در ضلع غربی مدرسه دارای جنگل سر سبز و زيبايي وجود داشت كه مسیر جاده اصلی بيجاربه طرف زنجان از همان مسیر به روستای توپ آغاچ وصل می شد که حدوداً در دهه ۵۰ جاده فعلی دایر گردید. روستای بیانلو از معدود روستاهایی است که قبل از انقلاب اسلامي از مریدان مراجع عظام مخصوصاً رهبر کبیر انقلاب اسلامي بوده و امروزه داراي اهالي ولايت مدار و پيرو رهبر معظم انقلاب اسلامي ودارای حدود ۱۰۰ نفر طلبه و روحانی معزز می باشد که در جهت دفاع از انقلاب اسلامي چهار شهید سرافراز تقدیم اسلام نموده که پرچم افتخار این روستا می باشند.
اهالي روستای بیانلو از كودكان خرد سال گرفته تا نو جوانان وجوانان و مسن تر ها به لحاظ تقيد به خواندن نماز اول وقت وشعائر ديني در دهه ۵۰ و قبل از آن که در اوج خفقان رژیم پهلوی بوده ، به صورت یکپارچه به پشت بام منازل خود رفته و اذان مغرب را به صورت دستجمعي و یکپارچه همراه با موذن روستا بنام سيد ستار رسولي كه هم اكنون نيز در سن نود سالگي ، با صداي دلنشين خود موٌذن اين روستا مي باشد سر می دادند و بعد از آن نماز مغرب و عشا را بجا آورده وبر سر سفره شام می‌نشستند ( ايكاش اين سنت حسنه استمرار داشت)
نویسنده و محقق : حاج علی ذوالفقاری